ਪਾਠ 1 ਸਤਵੀਂ

ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ :-

(i) ਸਰੀਰ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ।  

(ii) ਸਰੀਰ ਦੀਆਂ ਊਰਜਾ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ।

(iii) ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਗਾਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਲਈ ।

ਪਰਜੀਵੀ :- ਉਹ ਜੀਵ ਜੋ ਦੂਸਰੇ ਜੀਵਿਤ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਬਿਨ੍ਹਾ ਮਾਰੇ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਭੋਜਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਿਰ ਦੀ “ਜੂੰ” ।
ਮ੍ਰਿਤਜੀਵੀ :- ਉਹ ਜੀਵ ਜੋ ਮਰੇ ਹੋਏ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਖਾ ਕੇ ਪੋਸ਼ਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗਿਰਜਾਂ ।

ਪੱਤੇ ਵਿੱਚ ਸਟਾਰਚ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦਾ ਪਰੀਖਣ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ :-

 (i) ਪੱਤੇ ਨੂੰ ਅਲਕੋਹਲ ਵਿੱਚ ਉਬਾਲ ਲਓ।

(ii) ਫੇਰ ਉਸ ਨੂੰ ਬੀਕਰ ਵਿਚ ਰੱਖ ਕੇ , ਅਇਓਡੀਨ ਦੇ ਘੋਲ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਰੱਖ ਦਿਓ ।

(iii) ਹੁਣ ਪੱਤੇ ਦਾ ਰੰਗ ਨੋਟ ਕਰੋ।

(iv) ਪੱਤੇ ਦਾ ਰੰਗ ਕਾਲਾ ਜਾਂ ਗੂੜ੍ਹਾ ਨੀਲਾ ਹੋਣਾ ਸਟਾਰਚ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਕਾਸ਼-ਸੰਸਲੇਸ਼ਣ
ਉਹ ਕਿਰਿਆ ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਪੌਦੇ ਆਪਣਾ ਭੋਜਨ ਅਕਾਰਬਨੀ ਸਰੋਤਾਂ , ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਕਾਰਬਨਡਾਈ ਆਕਸਾਇਡ ਤੋਂ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਅਤੇ ਕਲੋਰੋਫਿਲ ਦੀ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਕਲੋਰੋਫਿਲ
ਸੂਰਜੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼

ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸੰਸਲੇਸ਼ਣ ਕਿਰਿਆ ਦੇ ਪੜਾਅ
1 ਕਲੋਰੋਫਿਲ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਸੋਖਿਤ ਕਰਨਾ ।
2 ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਰਸਾਇਣਿਕ ਊਰਜਾ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣਾ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਅਣੂਆਂ ਨੂੰ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਵਿੱਚ ਅਪਘਟਿਤ ਕਰਨਾ ।
3 ਕਾਰਬਨਡਾਈਆਕਸਾਇਡ ਦਾ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡ੍ਰੇਟਾਂ ਵਿੱਚ ਲਘੂਕਰਨ ਕਰਨਾ ।

ਪੌਦੇ →   ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ  → ਮਾਸਾਹਾਰੀ